20.Yüzyılın Din Alimi Rolünde Bir İngiliz Casusu: Lawrence-2

Lawrence’in Türklerle Sıcak Teması oldu mu?

Sadece Araplarla değil zaman zaman Türk subayları ile de irtibatlar kuran Lawrence, 1916 yılında Kut’ül Amare’de kuşatılan İngiliz ordusunu kurtarmak için Halil Paşa’yla gizlice görüşerek iki milyon İngiliz sterlini rüşvet teklif etti ama bir sonuç elde edemedi.

Tarihi eser tetkiki ve Kut görüşmesi sırasında Türklerle birebir temas kurduğu bir çok kaynaktan haber ediliyorsa da, sıhhati şüpheli bazı yabancı kaynaklar, Lawrence’nin Mustafa Kemal’le taaddüt defalar görüşme yaptığı ve pazarlık kapısı araladığını iddia etmişlerdir. Lakin kaynaklarımızda bu hususlar yer almadığından doğrulanması mümkün değildir.

Bunlardan birisi, 7. Ordu kumandanı olarak Halep’te ordusunun başına geçen Mustafa Kemal’in o sıralar Şerif Hüseyin’in oğlu Emir Faysal’la birlikte İttihatçılara karşı savaşan casus Lawrence ile savaşı bitirmek üzerine yaptığı ilk görüşmedir.

Yine iddialardan bir diğeri de, 1918 yılı başında, Rusya’da iktidarı ele geçiren Bolşevikler Almanya ve Türkiye ile sulh görüşmeleri yaparken Lawrence’nin Doğu’daki “Türkçü arzulara en kısa zamanda mani olunması gerektiği, Almanların bu savaşı kesinlikle kaybedeceği” yönünde Mustafa Kemal ile telkin edici bir görüşme gerçekleştirdiğidir.

Bir başka iddia ise Mustafa Kemalin savaşı sonlandırmak amacıyla ordusunu geri çekmesinin ardından oluşan boşluğu değerlendiren İngiliz ordusunun sağ ve sol cenahtaki diğer Türk ordularını arkadan sarması üzerine 27 Eylül gecesi “Emir Faysal’ın adamlarıyla anlaştığını, Türklerin başka milletlere ait toprakları terk etmesi ve Anadolu’ya odaklanması gerektiği için orduyu geri çektiğine dair” niyetini ifade amacıyla Mustafa Kemal’in Lawrence ile görüşme yaptığı üzerinedir.

Kanaatimce bu iddialar, büyük bir badireyi atlatarak bağımsız Türkiye Cumhuriyetini kuran Mustafa Kemal’in bu başarısını İngilizlerin kendisine verdiği özel görevlendirmeyle yaptığı şeklinde gölgelemek isteyen çevrelerin dış kaynaklı zihin bulandıran iddiaları taşımasından başka bir şey değildir. Kaldı ki, Cumhuriyet dönemi kaynaklarımızda, ne Lawrence ile yapıldığı söylenen bu görüşmelere, ne de Lawrence’i arkeolog olarak Türkiye’ye gönderen Filistin Keşif Fonu mensubu ünlü İngiliz casus Sir Henry Rawlinson’un oğlu Albay Alfred Rawlinson ile Erzurum Kongresi öncesi İngilizler namına yeni bir devlet kurmak gibi bir takım pazarlık görüşmeleri yaptıklarına dair iddiaları doğrulayacak en ufak bir kayıt dahi bulunmadığından kabule şayan değildir.

Bu konuya dair Ingiliz casusu Lawrence’nin, Ingiltere Dışişleri Bakanlığı’na gönderdiği ve M. Kemal ile Enver Paşa’yı kıyasladığı 15 Eylül 1919 tarihli raporunun sonunda geçen

“M. Kemal, oradaki (Çukurova-Kilikya) Fransız faaliyetlerinden kaygılanıyor. Kendisi şimdi Ingiliz yanlısıdır. Çünkü (Montagu, C. Amery ve Aubrey Herbert’ten oluşan) Türk yandaşlarımıza güveniyor. Fakat bununla alakalı olarak, Türkistan’daki Bolşevik ilerlemesinin dikkate alındığını ümit ediyorum… Enver’e zarar vermek için Talat’ı kullanmayı hiç düşünüp düşünmediğimizi öğrenmek isterim. Onun hatıraları bize faydalı olacaktır. M. Kemal, kendi hareketinde Enver’i bir bayrak gibi dalgalandırıyor. Tabii ki M. Kemal, Enver’den daha kabiliyetlidir, ama Enver’in şahsi cazibesine sahip değildir.”

Şeklindeki vesikaya da bir casusun algı yönetimi şeklinde ihtiyatla bakmakta fayda görüyoruz.

Lawrence Tüm Arapları Kandırabilmiş miydi?

1916’da Mekke Şerifi Hüseyin’le tanışan Lawrence, dostluğunu ilerletip onu para yardımı yaparak Osmanlılara karşı isyana teşvik etti ve bunun için bedevileri örgütledi.

Bununla yetinmeyen Lawrence, Bin Suud ile samimi dostluklar kurup ona da İngiltere’den bolca para, silah, cephane, teçhizat ve levazım malzemesi temin etti.

En nihayetinde Osmanlı’ya karşı isyan oluşturmayı başaran ve Arapları Yemen, Filistin ve Irak cephelerinde İngilizlerin emrine verdiren Lawrence, emrindeki İngiliz ajanları ve Arap askerleriyle gerilla harbine başlayarak Türk kuvvetlerini çok büyük zararlara uğrattı ve 1917 yılında Kudüs ve Şam’ın düşmesinde büyük rol oynayan Akabe limanını İsyancı Arapların ele geçirmesini başardı.

Burada şunu belirtmekte yarar var ki, Türklere karşı Mekke ve Medine’deki ihanet ve isyanlarda Lawrence’nin organize ettiği İngiliz ajan grubu ve kandırılmış cüzi sayıda Arap birlikleri vardı.

Mekke Şerifi Hüseyin’in, Osmanlı İmparatorluğu’na karşı başlattığı ve ders kitaplarımızda Batılı güçlerin bize yakın tarih bilgisi olarak dayattığı şekliyle “Türklerin kalleşçe arkadan vurulduğu Büyük Arap İhaneti” şeklide geçen yalanın temelinde, Arap ayaklanmasından çok, İngiliz altınlarıyla finanse edilen Haşimilerin isyanıydı.

Nitekim “Çöl Kaplanı Fahrettin Paşa’nın Medine müdafaasının” anlatıldığı kaynaklarda Arapların aslında bir Arap istiklali peşinde olmadıkları, bütün harp boyunca Türklerle omuz omuza Çanakkale’den itibaren her cephede savaştıkları, hatta İstiklal Savaşı’mızda Aydın Cephesi’nde, Mehmetçiklerle yan yana Yunanlılarla boğuşarak, canlarını veren Arapların olduğu anlatılmaktadır.

Kaynaklar, ilk Cihan Harbi’nde, Araplarla meskun hiçbir yerde, ne Irak, ne Suriye, ne Lübnan, ne Yemen, ne Filistin’de Türklere isyan eden tek bir Arap görülmediğinden ve isyan edenin sadece Mekke Emiri Şerif Hüseyin olduğundan,  bu isyanda kullanılan Arapların ise, Hicaz çöllerinde öteden beri göçebe hayatı yaşayan ve talan ile geçinen son derece cahil, dünyadan habersiz fakir fukara bedeviler, yani Urbanlar olduğundan bahsederler.

Yine Mekke, Taif, Cidde gibi şehir ve kasabalardaki Arapların isyana katılmadığı ve Şerif Hüseyin bunlardan asker alamadığından bahseden kaynaklar, Şerif Hüseyin’in cahil bedevilerin bu zaaf yönünü İngilizlerin para gücü ile kullandığını aktarırlar.

Her ne olduysa, Lawrence’nin istediği olmuştu. Osmanlı’ya karşı başlatılan isyan, İslam coğrafyasını ayrıştırılması ile kalmamış, ucu bugünlere kadar uzanan ve sonucu itibariyle daha da ayrıştırma öngören 100 yıllık planlamanın öncüsü olmuştu.

Sebilurreşad Mayıs-2017

Gelecek bölümde Lawrence’in akla yatmayan ölüm hadisesi ve yeni asrın modern Lawrence’leri konusuna değineceğiz

Sağlıcakla kalın

@akgulahmet

18447684_1019791918165690_5615714576058796179_n